Điều khiển và sử dụng máy tính từ xa

Các công cụ điều khiển máy tính từ xa (remote control software) còn được gọi với những cái tên khác như tiện ích truy cập máy tính từ xa hay phần mềm sử dụng máy tính từ xa (remote desktop software)… nhưng chúng đều có chung một mục đích là “điều khiển máy tính chạy Windows, OS X hay Linux từ xa thông qua mạng Internet”. Người dùng có thể sử dụng chuột và bàn phím thực với mọi thao tác trên một cỗ máy tính cách xa mình.

Trước đây, những tiện ích dạng này rất khó sử dụng vì phải trải qua các thiết lập phức tạp. Tuy nhiên sau một thời gian dài cải tiến thì các “remote control software” trở nên dễ dùng và hầu như người dùng bình thường nào cũng có thể tự cài và sử dụng được. Điều đặc biệt hơn, đa phần các công cụ này đều được cung cấp miễn phí, thậm chí một số công cụ còn hỗ trợ phiên bản nền web. Trong phạm vi bài viết, PC World Vietnam sẽ chỉ đề cập đến những thủ thuật, kinh nghiệm khi dùng các công cụ này cũng như chỉ giới thiệu các tiện ích miễn phí phục vụ cho nhu cầu sử dụng cơ bản của người dùng.

Nguyên tắc cơ bản
Về cơ bản, chức năng truy cập máy tính từ xa sẽ cần 4 yếu tố quan trọng: thứ nhất là “máy chủ” (host) – thiết bị muốn điều khiển, “máy khách” (client) – máy dùng để điều khiển máy chủ, phần mềm hỗ trợ được cài trên cả hai máy chủ, máy khách và mạng Internet.

Sự phát triển của công nghệ và ứng dụng di động giúp cho yếu tố máy khách ngày càng có thêm nhiều lựa chọn hơn, chứ không bó hẹp ở các cỗ PC hay Mac nữa. Người dùng giờ đây có thể dùng điện thoại, máy tính bảng dùng Android, iOS hay Windows Phone để điều khiển máy tính thông qua màn hình cảm ứng dễ dàng. 

Những thiết lập cần thiết
Điều đầu tiên để điều khiển máy tính từ xa là bạn hãy truy cập vào trang chủ của nhà phát triển phần mềm để tải về và cài đặt tiện ích cho máy tính chủ và khách. Đa phần các công cụ “remote control software” đều hỗ trợ hệ điều hành Windows, Mac OS X và một số ít hỗ trợ cả Linux (chủ yếu là Ubuntu). Với Windows 10 hay OS X 10.8 trở lên thì một số công cụ đã có mặt trên kho ứng dụng Windows Storevà Mac App Store, bạn có thể tải về và cài đặt từ đây.

Trong trường hợp máy khách là smartphone hay tablet thì bạn truy cập vào kho ứng dụng App Store (đối với iOS), Play Store (với Android) hoặc Windows Phone Store (với smartphone dùng Windows Phone) để tải về và cài đặt ứng dụng điều khiển cho thiết bị di động của mình.

Tiếp theo, bạn cần đăng ký một tài khoản của dịch vụ sử dụng, ở đây bài viết sẽ minh họa cách đăng ký cho công cụ TeamViewer. Ở giao diện sử dụng, bạn nhấn Sign Up > nhập đầy đủ các thông tin ở các bước đăng ký, từ tên thật (Your name), địa chỉ email đồng thời là tên người dùng (Email/Username), nhập chính xác hai lần mật khẩu muốn sử dụng, tên của máy tính (Computer name – để xác định trong quá trình kết nối để điều khiển)…

Bạn cũng cần yêu cầu người sử dụng máy tính muốn được bạn điều khiển tạo một tài khoản và đăng nhập vào tài khoản. Tiếp theo, bạn hãy kiểm tra tình trạng kết nối với máy chủ của dịch vụ đã ổn định chưa, thông thường biểu tượng kết nối có màu xanh lá cây là tốt, màu vàng là kết nối yếu dễ phát sinh lỗi và màu đỏ là mất kết nối. Khi nào có thông báo “Ready to connect” là bạn có thể bắt đầu sử dụng.

Sau khi máy khách đăng nhập và kết nối với máy chủ host thành công, màn hình của máy chủ sẽ xuất hiện tình trạng giật nhẹ, một số thiết bị sẽ tự thay đổi độ phân giải và hình nền tự chuyển thành màu đen… để tối ưu với tốc độ đường truyền. Những hiện tượng này có thể sẽ không xảy ra với một số trường hợp cả hai máy chủ và máy khách được kết nối với một đường truyền Internet tốc độ cao. Bên cạnh đó, giao diện của phần mềm quản lý kết nối sẽ xuất hiện thông báo tên thiết bị đang kết nối và điều khiển trong mục “Session list”.

Đối với thiết bị di động như smartphone, máy tính bảng thì bạn cũng cần phải thiết lập lại các tùy chọn ở mục Control. Đầu tiên bạn nhấn vào nút Settings (biểu tượng bánh răng) > chuyển đến mục Control > Quality và chọn Automatic quality selection để ứng dụng tự động cân chỉnh chất lượng hình ảnh dựa trên kết nối Internet. Tiếp tục, bạn chuyển sang mục Screen resolution và chọn mức Medium hoặc Small để phù hợp với kích thước màn hình nhỏ (đối với smartphone), riêng với máy tính bảng cỡ lớn thì bạn nên chọn Don’t change để giữ nguyên mức độ phân giải như trên máy Host.

Về cách thức điều khiển máy tính từ xa trên màn hình cảm ứng, để thực hiện thao tác nhấn chuột, bạn chạm vào màn hình, chạm và giữ hoặc chạm bằng hai ngón tay để nhấn chuột phải, chạm hai lần và giữ trên màn hình để thực hiện thao tác kéo thả đối tượng. Ngoài ra, bạn dùng hai ngón tay để phóng to thu nhỏ, cuộn trang lên xuống bằng cách vuốt hai ngón tay. Để tắt, khởi động lại, khóa máy hay nhấn tổ hợp Ctrl+Alt+Del trên di động thì bạn nhấn vào Actions (biểu tượng chiếc cờ-lê) và chọn tác vụ tương ứng.

Tinh chỉnh để có trải nghiệm tốt hơn
Vì mọi tín hiệu về hình ảnh, âm thanh, phản hồi các thao tác đều được tự động mã hóa, đóng gói và truyền đi qua kết nối Internet nên tốc độ đường truyền nhanh sẽ giúp bạn có được trải nghiệm tốt hơn. Do đó, bạn cần thực hiện một số tinh chỉnh trong Settings của phần mềm để có được chất lượng hình ảnh, âm thanh tốt nhất và nhất là hạn chế tình trạng bị “khựng” khi thao thác.

Bạn nên bật chức năng bỏ hình nền (Remove remote wallpaper) để phần mềm không phải tải thêm dữ liệu hình ảnh cho hình nền của máy host. Ngoài ra, để giao diện thao tác không bị rối mắt, bạn nên tắt đi mục Show your partner’s cursor để trỏ chuột không hiển thị trên màn hình.

Bên cạnh đó, tùy mục đích điều khiển máy tính mà bạn cũng nên tắt đi âm thanh khi máy host phát nhạc hay thông báo bằng cách bỏ chọn trước Play computer sounds and music.

Bảo mật và các vấn đề khác
Để đảm bảo an toàn cho dữ liệu và các thao tác khi có sự truy cập, can thiệp và điều khiển máy tính từ một người khác từ xa, bạn cần tuân thủ các nguyên tắc sau để không ân hận sau này. Trước tiên, khi cung cấp ID và mật khẩu truy cập cho “partner” thì bạn cần xem lại người muốn điều khiển máy tính của bạn có đáng tin hay không. Nếu vì mục đích bất khả kháng mà bạn cần sự can thiệp và điều khiển để sửa lỗi hay làm một vấn đề gì trên máy tính thì hãy giấu kỹ các dữ liệu nhạy cảm, bí mật. Hơn nữa, suốt trong quá trình “partner” truy cập máy, bạn phải theo dõi từng động thái của trỏ chuột và màn hình, nếu có động thái bất thường thì nên ngắt kết nối bằng cách nhấn chuột phải lên biểu tượng phần mềm điều khiển máy tính và chọn Exit.

Trong trường hợp muốn ghi lại các bước thao tác của “partner”, bạn nên kích hoạt chức năng tự ghi hình phiên làm việc bằng cách vào Options (hoặc Settings) > tìm và kích hoạt mục Auto record remote control sessions và Record partner’s video and VoIP (ghi lại các đoạn đối thoại video hoặc VoIP của người điều khiển trên máy tính của mình). Ngoài ra, để hạn chế “partner” sử dụng phím tắt để làm chuyện “mờ ám” thì bạn tắt tùy chọn Send key combinations là xong.

Ngoài ra, bạn nên hạn chế việc giao cho “đối tác” toàn quyền điều khiển trên máy tính của mình (Full Access). Để đặt lại tùy chọn này, bạn hãy vào Settings và chọn mục Access Control và chuyển sang View and show (chỉ cho xem) hoặc Confirm all (yêu cầu xác nhận mọi thao tác). Trong trường hợp bạn không thể theo dõi các thao tác của người điều khiển, thì nên kích hoạt chức năng màn hình tự chuyển sang màu đen khi “đối tác” ngưng thao tác để tránh các đôi mắt tò mò khác (trong trường hợp sử dụng máy ở nơi đông người).